POZNAJ, POROZMAWIAJ, ZROZUM. WALCZ ZE STEREOTYPAMI.

Jedynie dzieci wiedzą czego szukają. Pamiętasz tę sentencję z Małego Księcia? Wiele w niej prawdy. Milusińscy są niezwykłymi obserwatorami. Często zaskakują opiniami i komentarzami na temat otaczającej nas rzeczywistości. Szukając prawdy, stawiają pierwsze kroki w trudnym świecie wielu barw. Musimy jednak pamiętać, że to my Dorośli jesteśmy ich światłem i to właśnie my powinniśmy czuwać nad właściwą interpretacją ludzkich zachowań, emocji oraz treści lektur. Książka Barbary Kosmowskiej Tru otwiera wiele drzwi do dyskusji. W krainie małego zajączka trzymajmy jednak swoje pociechy mocno za rękę, analizując i wyjaśniając to, co spotka nas w drodze do celu.

KONICZYNY DOLNE – ŚRODOWISKO EMIGRANTÓW

Nigdy nie wiadomo kogo spotkam po drodze.
Czasami dobrze jest przy okazji wyrażać swoje poglądy.

W pewnym lesie mieszka zajęcza rodzina. Przybyła tu pokonując rzekę dzielącą Las Niski od Lasu Wysokiego. Osiedliła się w Koniczynach Dolnych – ubogiej oraz skromnej dzielnicy emigrantów. Mama i troje dzieci. Zajęcza Warga, najstarszy syn Tru, tłuściutka ulubienica wszystkich Okromka i Zajęczy Szczawik. Nie jest im łatwo. Zajęczyca sama zajmuje się wychowaniem swoich pociech. O Tacie Zającu nie wiemy wiele, a i opinia mamy jest mocno subiektywna. Jej zdaniem Zając nie był zbyt pracowity. Wiele się spodziewał po zmianie otoczenia, ale niewiele robił. Chodził jedynie na polowania – nie umiał zrezygnować z własnych przyjemności. Zajęcza Warga została, więc sama. Pracuje na dwa etaty, zna języki obce, uczęszcza na kurs historyczny, bardzo dobrze gotuje preferując zdrową żywność, a w wolnych chwilach ogląda serial „Za miedzą” oraz komedie romantyczne z Hugh Grantem. To jednak również bardzo zaangażowana w działania społeczne feministka. Nosi na plecach ogromny stelaż z hasłami, protestuje i nawołuje do zmian w zajęczym środowisku.

ZAKĄTEK ZAJĘCZEGO SERCA – DZIELNICA KOLOROWYCH

Wszystko jest kwestią smaku.
Każdy zachwyca się po swojemu.

W zupełnie innych warunkach żyją mieszkańcy bogatej dzielnicy, która jest siedzibą Kolorowych. Mają wszystko, nawet w nadmiarze. Mnogość ubrań, zabawek, możliwość dojeżdżania do szkoły autobusem, dostęp do najnowszych zdobyczy technologii stawia między nimi a Szarakami ogromny mur, który bardzo ciężko przekroczyć. Jedynie szkoła (zwykła czy niezwykła?) nie segreguje uczniów. Nauczyciele oceniają sprawiedliwie, kierując się umiejętnościami swoich podopiecznych, a nie ich pochodzeniem. Stawiają na praktykę, dbając przy tym, by małe zające pamiętały o pomocy bliźnim.

TRU – ZWYKŁY, NIEZWYKŁY SZARAK

Nawet zwyczajna trawa inaczej smakuje,
gdy raczysz się nią w grupie

Najstarszy syn Zajęczej Wargi lubi wszystkie zające, nieistotne w jakiej dzielnicy żyją. Jak sam twierdzi jest Szarakiem Pospolitym. Nie czuje się jednak z tego powodu gorzej. Ceni sobie możliwość pieszej wędrówki do szkoły, kiedy może schrupać wyrastające przy drodze gałązki lipy. Jest minimalistą, nie rozumie potrzeby posiadania wielkiej ilości rzeczy, z których się nie korzysta. Uważa nawet, że bycie Kolorowym jest uciążliwe – trzeba bowiem dbać o swój majątek i pilnować domu, a tym samym rzadziej opuszczać własne posesje. Tru to zając, dla którego najważniejsza jest rodzina. Siostra, z którą się bawi, którą rozśmiesza i łaskocze oraz brat, młody szczaw, jeszcze nierozumiejący wszystkiego. Dla naszego bohatera nie jest istotne, że emigranci jedzą korzonki, nie mają dostępu do internetu, bawią się prostymi zabawkami. Dla niego liczy się więcej.

PASJA, KTÓRA POMAGA INNYM

Moja pasja jest najważniejsza wtedy,
gdy pomagam innym.

Tru to majsterkowicz. Mały wynalazca, który pracując wkłada w pasję całe zajęcze serducho. Jest pracowity, sumienny i pomysłowy. Docenia to Pan Złota Łapa – nauczyciel zajęć praktycznych. To właśnie Jemu najbardziej zależy na tym, by o Tru usłyszał cały Wysoki Las. A jest o kim usłyszeć. Naprawiacz Zajęczych Serc – mały Szarak Pospolity – tworzy niezwykłe rzeczy. Lekką konstrukcję na manifestacje dla mamy, ręczną szczotkę do masażu, hula-sus czy maszynę do strzyżenia trawy. Wszystkie te wynalazki wzbogacają zajęczą krainę i budzą ciekawość, jednocześnie sprawiając, że łatwiej jest żyć w trudnych warunkach. Taki właśnie jest Tru. Zmienia świat, pamiętając o innych. Jest prawdziwym, zdolnym Zającem o wrażliwym sercu. Nie stara się być jak inni. Pozostaje sobą. Nie poddaje się i realizuje swoje marzenia, mimo że drogę nie zawsze ma usłaną różami.

STEREOTYPY

Mówią, że nie szata zdobi zająca
– otóż potrafi zdobić […] ale szata, nie szmata.

Kiedy po raz pierwszy zaproponowałam córce książkę Barbary Kosmowskiej, zwróciła uwagę przede wszystkim na piękne ilustracje wykonane przez Emilię Dziubak. Trudno jej było zrozumieć przesłania, które zostały zręcznie ukryte pod płaszczykiem interesującej historii. Wspólna lektura była strzałem w dziesiątkę. Pytania, które mi zadawała córka świadczyły o tym, że zaczyna rozmyślać nad treścią. Chciała wiedzieć czemu Pani Zającowa nosi ciężki transparent, czemu musi walczyć o swoje prawa, dlaczego Tata Zając zapomniał o dzieciach, a Słodka Dzidzia woli bogatego Hopsa od mądrego Tru…

Mimo, że książeczka pełna jest stereotypów, to właśnie ten aspekt lektury sprawia, że jest idealną pozycją do dyskusji. Pokazując dzieciom wielość opinii na dany temat, uczymy je unikać zbyt szybkiego oceniania. Być może uda nam się sprawić, że nasze pociechy zanim zaczną generalizować, spróbują poznać, porozmawiać, zrozumieć.

A jakie jest Twoje zdanie na ten temat? Uważasz, że książki dla dzieci, które utrwalają stereotypy nie powinny pojawiać się na rynku? Czy może odwrotnie – niech żyją w naszych domach, prowokują dyskusje i budują właściwy odbiór świata.  

Tytuł: Tru

Autor: Barbara Kosmowska
Ilustrowała: Emilia Dziubak
Wydawnictwo: Media Rodzina